Tekst z cyklu “Mądrych liderów najpierw trzeba wychować. Mózg rozwija miękkie zdolności przez twarde doświadczenia.”
Obserwuję, że bardzo często kiedy w naszym “planie idealnym” pojawiają się problemy, jako ludzie albo się poddajemy “bez walki” albo mamy tendencję do rzucania się na jakieś rozwiązanie natychmiast. Słowo “jakieś” jest tu kluczowe. Co więc warto zrobić, by rozwiązać problemy i się nie poddawać nawet jak coś pójdzie bardzo, bardzo nie tak?
Zatrzymaj się.
Czasem mamy w głowie wielki bałagan. Dzieje się za dużo rzeczy na raz − ktoś czegoś chce, coś się nie udało, jesteśmy zmęczeni albo zdenerwowani. Wtedy możemy czuć się zagubieni, jakbyśmy kręcili się w kółko i nie wiedzieli, co robić. Tracimy pewność siebie. Warto wtedy zatrzymać się i uspokoić, jedni liczą, inni oddychają, a jeszcze inni wyobrażają sobie jakieś spokojne, bezpieczne miejsce. Taka chwila „zatrzymania” pozwala uporządkować myśli i poszukać najlepszego rozwiązania. Takie myślenie o myśleniu, nazywane przez psychologów procesem metakognitywnym, to jedna z cech odróżniających nas ludzi od innych gatunków. Powinniśmy częściej z tego korzystać. Zdenerwowany Kyre biegał w panice, szukając swojego przyjaciela Bobka, potrzebował zatrzymać się i uspokoić. Ten moment sprawił, że oczyścił głowę, wyciszył się i usłyszał głos przyjaciela.
Zrozum niepowodzenie.
Niepowodzenia nie mówią o tym, kim naprawdę jesteś, tylko o tym, jakie masz teraz umiejętności. Gdy coś nam nie wyjdzie, to tylko znak, że musimy się jeszcze czegoś nauczyć. Niepowodzenia nie są niczym złym. Czy to nieudana próba zrobienia czegoś ważnego, czy niezaliczony test, to tylko próba, która się nie udała. To nie zmienia tego, jak bardzo wartościową osobą jesteś! Kyre tak się bał niepowodzenia, że bał się podjąć działania. Na szczęście, mając wsparcie babci i siostry, zdecydował się stawić czoła wyzwaniu. Warto więc pamiętać, że jeśli dzięki nieudanej próbie możemy się czegoś nauczyć, to trzeba zrozumieć, co poszło nie tak i spróbować inaczej następnym razem. Tak, jak to robią nasi bohaterowie. Takie podejście pomoże i Tobie z czasem zrozumieć, jak radzić sobie z niepowodzeniami i zmienić sposób myślenia o „porażkach”. Kiedy zaczynasz cieszyć się z lekcji, jaką dają ci niepowodzenia − jesteś na dobrej drodze do sukcesu.
Retrospektywa.
Retrospektywa, czyli czego nauczyła nas ta sytuacja. To jak magiczny czas, kiedy zespół ludzi, którzy pracują razem, siada w kręgu i opowiada sobie o minionych przygodach.
Czytaj więcej w artykule: Retrospektywa.
Mały, średni czy duży problem?
Technika pomaga zrozumieć, jak ważny jest problem, z którym się spotykamy. Mały problem to taki, który możemy rozwiązać samodzielnie, nie potrzebujemy wiele pomocy. Średni problem wymaga trochę pomocy od innych osób. Duży problem to taki, który wymaga współpracy całego zespołu, bo w pojedynkę jest bardzo trudno go rozwiązać. Rozumienie czy problem jest mały, średni czy duży, pomaga nam zdecydować, jak dużo wysiłku i pomocy potrzebujemy, żeby go rozwiązać. To także uczy nas, kiedy samodzielnie podjąć działanie, a kiedy poprosić innych o wsparcie. Tak, jak Melia, która zrozumiała, że potrzebuje umiejętności i wiedzy członków zespołu Kyre, by poradzić sobie z glonami zanieczyszczającymi brzegi rzek.
Szukaj więcej niż tylko jednego rozwiązania.
Zanim wybierzesz rozwiązanie, pomyśl, czy zastanawiałeś się nad więcej niż jednym. Myślenie o różnych opcjach pomaga nam lepiej decydować. Jeśli skupimy się tylko na jednej możliwości, możemy przegapić lepsze sposoby.
Oto, o co warto się zapytać:
- Czy wszyscy są zgodni co do najlepszego rozwiązania?
- Czy są jakieś problemy z twoim ulubionym rozwiązaniem?
- Czy są inne sposoby, które mogą lepiej rozwiązać problem?
Dokładnie tak, jak zrobili to członkowie naszego kosmicznego zespołu, decydując na którą planetę udać się w pierwszej kolejności albo jak Wezyra, która zaproponowała, by zamiast pozbywać się glonów, użyć ich do pozyskania energii.
Myślenie nieszablonowe.
Myślenie nieszablonowe to wymyślanie pomysłów w inny sposób, niż robią to wszyscy. To jak rozwiązywanie zagadki, ale zamiast patrzeć tylko na oczywiste odpowiedzi, próbujesz spojrzeć na problem z innej strony, traktując problemy, jako okazję. Myślenie nieszablonowe to szukanie sprytnych i kreatywnych rozwiązań, a zaczyna się od postawienia zespołowi pytania: Co możemy zrobić, by na tym problemie skorzystać? Przykładem myślenia nieszablonowego jest:
Burza mózgów to fajna i szybka metoda, żeby razem coś wymyślić. Najpierw mówimy, jaki mamy problem. Potem każdy mówi wszystko, co mu przyjdzie do głowy − nawet dziwne pomysły są OK! Nikt się nie śmieje, nie ocenia. Na końcu wybieramy najlepsze pomysły. W taki sposób drużyna wymyśliła świetne hasło do systemu bezpieczeństwa chroniącego baterie i wrota.
Powyższe techniki są elementem stworzonej przez nas bajki. Czytając naszą opowieść, dziecko wchodzi w świat bohaterów – nie tylko po to, by śledzić ich przygody, ale by zrozumieć ich wybory. W bezpieczny sposób doświadcza sytuacji i uczy się, jak reagować w trudnych momentach. Trenuje swoje „społeczne neurony” – czyli gotowość do działania, bez stresu i z większą pewnością siebie. I co najważniejsze – gdy przyjdzie dorosłe życie – będzie już wiedziało, co zrobić. I będzie miało na to odwagę.